Nobel Ekonomi Ödülü eski Fed Başkanı Ben Bernanke ile Douglas Diamond ve Philip Dybvig’e verildi

2022 Nobel Iktisat Ödülü bankaların finansal krizlerdeki görevi mevzusundaki emekleri sebebiyle eski ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Ben Bernanke ile Douglas W. Diamond ve Philip H. Dybvig’e verildi.

Nobel Komitesi tarafınca meydana getirilen açıklamaya gore üç ekonomist, bankaların iflasından kaçınmanın niçin “dirimsel” öneme haiz bulunduğunu gösteren çalışmalara imza attı.

Çağdaş bankacılığa odaklanan araştırmalar, bankalara niçin gereksinim bulunduğunu, bankaların krizlere karşı iyi mi daha dayanıklı hale getirilebileceğini ve banka çöküşlerinin finansal krizleri iyi mi şiddetlendirdiğini açıklıyor.

Bu araştırmanın temelleri ise 1980’lerin başlangıcında Ben Bernanke, Douglas Diamond ve Philip Dybvig tarafınca atıldı.

Üç ekonomistin analizleri, finansal piyasaları düzenlemede ve finansal krizlerle başa çıkmada yaygınlıkla kullanıldı.

Bu analizlere gore özgür piyasa ekonomisinin işlemesi için tasarrufların yatırımlara yönlendirilmesi gerekiyor.

Sadece tutum sahipleri beklenmedik krizler yaşandığında paralarına derhal erişmek isterken, işletmelerin ve ev sahiplerinin kredilerini evvel ödemek zorunda kalmayacaklarını bilmeleri gerekiyor.

Bu durum bankaları çöküş söylentilerine karşı kırılgan hale getiriyor.

Oldukça sayıda tutum sahibi aynı anda paralarını çekmek için bankaya koşarsa, söylenti kendi kendini gerçekleştiren bir kehanete dönüşebiliyor ve bankalar çöküşe sürükleniyor.

Ekonomistlerin çalışmalarına gore bu riskler, kamunun mevduat sigortası sağlaması ve bankalar için son kredi merci olarak konumlanmasıyla önlenebilir.

Ben Bernanke, çağıl tarihin en şiddetli ekonomik krizi olarak anılan, 1929’da başayan ve tesirleri 1930’lu yıllarda da devam eden Büyük Bunalım’ı çözümleme etmişti.

Çalışmalarına gore bankalar çöktüğünde, borçlular hakkında kıymetli bilgiler de kayboldu ve bunlar süratli bir halde tekrardan oluşturulamadı. Toplumun tasarruflarını “üretken yatırımlara kanalize etme kapasitesi” de böylece ciddi şekilde azaldı.

Iktisat Bilimleri Ödülü Komitesi Başkanı Tore Ellingsen, açıklamasında, “Ödül sahiplerinin görüşleri, hem ciddi krizlerden hem de (bankaları) maliyetli kurtarma operasyonlarından kaçınma becerimizi geliştirdi” dedi.

Resmi adı Sveriges Riksbank (İsveç Merkez Bankası) Iktisat Bilimleri Ödülü olan Nobel Iktisat Ödülü, öteki Nobel Ödülleri benzer biçimde Alfred Nobel’in 1895’teki vasiyeti sonrası değil, 1968’den bu yana Alfred Nobel’in anısına veriliyor.

Nobel Iktisat Ödülü, her yıl son olarak açıklanan Nobel ödülü.