Kraliçe 2. Elizabeth: Eski başbakanların gözünden

Kraliçe 2. Elizabeth’in döneminde göreve gelmiş eski başbakanlar, ölümünün peşinden onu andı.

Kraliçe 1952’de tahta çıktıktan sonrasında 15 başbakan vazife yapmıştı.

Onlarla her hafta görüşen Kraliçe, ülkeyi ilgilendiren mevzularda informasyon almıştı.

Kraliçe’nin 70 senelik hükümdarlığı süresince başbakanlık icra eden siyasetçilerden altısı, onun hakkında düşüncelerini söyledi.

BBC’ye konuşan Sir John, Kraliçe ile pek oldukça anısının bulunduğunu ve görüşmelerinin “insanların hayal edebileceğinden daha değişik geçtiğini” söylemiş oldu:

“Bu görüşmelerde eğlence vardı, gülmece vardı, dedikodu vardı.

“İnsanlar Kraliçe’nin, ülkenin dört bir yanında halkın hayatına dair haiz olduğu bilginin derinliğini bilse şaşırırdı.

“Oldukça iyi bir halde bilgilendiriliyordu.

“Dışişleri mevzusunda da, bir yabancı liderle mesele yaşasak ‘Onun babasını bilirdim’ yada ‘Onu senelerdir tanıyorum’ derdi. Daima verecek bilgece bir tavsiyesi vardı.

“Kraliçe ile görüşme, başbakanların haftalık mesaisinin daha hoşnut kısımlarındandır.”

Sir Tony Kraliçe’nin “Britanyalı olmaktan gurur duyduğumuz her şeyin bir şahısta vücut bulmuş hali” bulunduğunu söylemiş oldu ve gençliğinden bir anı söyledi:

“Kraliçe devamlı hayatımın bir parçasıydı. Çocukken Durham kentinde yoldan geçerken onu izlemiş ve elimdeki ufak bayrağı sallamıştım.

“Sonrasında onun başbakanı olma, onunla öğlen yiyecekleri yeme onuruna kavuştum. Tüm bu süreçte iktidarın ve istikrarın simgesi oldu.

“Yalnızca saygı duyulan değil bununla birlikte sevilen biriydi. Hizmetkarlığı, terbiyesi, doğruluğu ve sadakati sebebiyle saygı duyuluyordu. Bizlere gösterdiği sevgi ve ilgi sebebiyle de seviliyordu.”

BBC’ye konuşan Brown, Kraliçe’nin halka hizmet etmesi sebebiyle takdir edildiğini söylemiş oldu:

“Vicdanlı, hürmetkar, şefkatli ve gülmece yönü kuvvetli biriydi. Can sıkan bütçe ayrıntılarını dinlerken bile sabırlıydı.

“Fakat her şeyden öte onu öne çıkaran şey ülkeye ve anayasaya tamamen adanmış olmasıydı.

“Tüm dünya yas tutuyor şundan dolayı o merhametli, adanmış ve inanılmaz bir kamu hizmetkarıydı. Yapmış olduğu katkıları kimse unutamayacak.

“Bir arabulucuydu. İnsanları bir araya getirir ve onları dinlerdi. Partizan mevzularda kesinlikle görüşlerini açıklamazdı. İnsanların birlik olmasını isterdi.”

Bir izahat yayımlayan Cameron, Kraliçe’nin “70 senedir hayatımızın değişmeyen bir parçası bulunduğunu” söylemiş oldu ve dış ilişkiler deneyimini övdü:

“En uzun süre tahtta kalan hükümdarımız olarak, çoğumuz onun olağanüstü döneminden başka bir dönem görmedik.

“70 senedir ulusumuzun ve İngiliz Milletler Cemiyeti’nin üstünde yükseldiği bir kaya gibiydi.

“Asil ve esirgemeyen bir kamu hizmetinin daha iyi bir örneği olamazdı.

“Bitmeyen adanmışlığı için çoğumuz ona içten şükran borçluyuz.

“21 yaşlarında verdiği, yaşamını hizmete adama sözünü her gün yerine getirdi.

“Ülkemize adanmışlığı eşsizdi ve o yüzden geride payidar bir miras bırakıyor.

“Her hafta onunla oturup, onun bilgeliğine başvurarak tavsiyeler almak büyük bir ayrıcalıktı.

“Dünyanın en büyük kamu hizmetkarı ve en deneyimli diplomatının informasyon birikimine başvurabilmem büyük bir şanstı.”

BBC’ye konuşan May, Kraliçe ile her hafta yapmış olduğu görüşmelerin kendisi için büyük bir onur bulunduğunu söylemiş oldu ve onun “İnsanları rahatlık verici bir halde ağırlayan yüce bir ev sahibi bulunduğunu” belirtti:

“Doğal ki o görüşmelerde nelerin konuşulduğunu asla söylemeyiz. Fakat oldukça bilgili ve mevzulara hakim biriyle konuşuyordum.

“Bir çok şahıs Kraliçe’nin hem İngiltere’ye hem de dünyaya dair gündemdeki mevzular hakkında ne kadar oldukça çalıştığının bilincinde değildir.

“Bugüne dek tanıştığım tüm liderler ve tüm devlet başkanları içinde Kraliçe 2. Elizabeth en etkileyicisiydi.”

Bir izahat yayımlayan Johnson, Kraliçe’nin “ülkenin birliği ve devamı için fedakâr ve soğukkanlı bir halde” çalıştığını söylemiş oldu:

“Onun derin bilgeliği, zamanı kavrayışı ve yorulmak bilmeyen vazife şuurunu yad ediyoruz.

“Ajandası muhtemelen acımasızca yoğundu fakat bunu bir kere bile bizlere hissettirmeden on binlerce etkinliğe, yüzünde gülümsemesi, sıcaklığı ve gülmece duygusuyla katıldı.

“Bu sihri 70 yıl süresince krallığının dört bir yanına taşıdı.

“Bugün ülkemizin en acı günü şundan dolayı o bizi mutlu icra eden benzeri olmayan ve mütevazı bir güçtü.

“Bu yüzden onu oldukça seviyorduk.

“Bu yüzden en uzun süre hizmet etmiş ve bir çok açıdan en iyi hükümdarımızın yasını tutuyoruz.”