Erdoğan: Ukrayna’nın yeniden imarı için gereken desteği vereceğiz

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, savaşın başlamasından bu yana Ukrayna’ya yapmış olduğu ilk ziyarette Türkiye’nin, ülkenin tekrardan imarı için ihtiyaç duyulan desteği vermeye hazır bulunduğunu söylemiş oldu. Anadolu Ajansı ziyaret esnasında, Ukrayna’nın cenk sebebiyle tahrip olan altyapısının tekrardan inşası amacıyla iki ülke içinde antak kalma imzalandığını duyurdu.

24 Şubat’tan beri Ukrayna’ya yapmış olduğu ilk ziyaret için Erdoğan ilkin uçakla Polonya’nın Rzeszow kentine gitti, arkasından karayoluyla Ukrayna’nın batısındaki Lviv kentine geçti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ilkin, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile Lviv’deki Potoçki Sarayı’nda bir araya geldi.

Zelenskiy ve Erdoğan ondan sonra BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ile üçlü toplandı. Toplantının arkasından ortak basın toplantısı düzenlendi.

Zelenskiy, Kiev ile Moskova arasındaki tahıl anlaşmasına Birleşmiş Milletler (BM) ile beraber aracılık eden Erdoğan’ın Ukrayna’ya yapmış olduğu ziyaretten memnuniyetini, “Türkiye Cumhurbaşkanı’nın Ukrayna ziyareti, kuvvetli bir ülkeden kuvvetli bir destek mesajıdır” sözleriyle dile getirdi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ortak basın toplantısında da “Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne ve egemenliğine desteğimizi bu vesileyle bir kez daha vurguladım” ifadelerini kullandı.

Ukrayna ve Rusya arasındaki savaşın masada çözümleneceğine inandığını belirten Erdoğan, “Diplomatik sürecin canlandırılması için internasyonal toplumun daha çok mesuliyet üstlenmesi gerektiğine bilhassa işaret ettik” dedi.

Anadolu Ajansı, Ankara ve Kiev içinde, Ukrayna’nın cenk sebebiyle tahrip olan altyapısının tekrardan inşası amacıyla antak kalma imzalandığını duyurdu.

Habere gore, antak kalma kapsamında tekrardan inşa için iki ülke içinde bir Vazife Gücü oluşturulacak.

Vazife gücü ile Ukrayna’da yollar, köprüler, su ve elektrik altyapısı, hastane ve okul şeklinde tesislerin tekrardan inşası için emek harcamalar beraber koordine edilecek.

Görüşmelerin ana mevzularından biri, küresel bir nükleer yıkım korkularını körükleyen, Zaporijya nükleer santrali çevresindeki askeri hareketlilik oldu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ortak basın toplantısında “Zaporijya Nükleer Santrali çevresinde devam eden çatışmalardan duyduğumuz endişeyi dile getirdik. Yeni bir Çernobil yaşamak istemiyoruz” dedi.

Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy de Perşembe günü Birleşmiş Milletler’i Zaporijya nükleer santralinde güvenliği sağlamaya çağırdı.

BM Genel Sekreteri Guterres ile Lviv’de görüştükten sonrasında yapmış olduğu açıklamada Zelenskiy, “BM, bu stratejik odağın güvenliğini, askerden arındırılmasını ve Rus birliklerinden tamamen kurtarılmasını sağlamalıdır” dedi.

Ukraynalı önder ek olarak tesise yönelik “kasıtlı” bulunduğunu söylediği Rus saldırılarını da eleştirdi.

BM Genel Sekreteri Guterres de Rusya’nın işgali altındaki Zaporijya Nükleer Santrali’ndeki durumdan “büyük kaygı duyduğunu” belirterek, buranın herhangi bir halde hasar görmesinin “intihar” olacağını ve askeri faaliyetlerden arındırılması icap ettiğini söylemiş oldu.

Ukrayna ve Rusya birbirlerini, geçen Mart ayında Rusya’nın işgal etmiş olduğu Avrupa’nın en büyük nükleer santrali Zaporijya’ya saldırılar düzenlemekle suçluyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan basın toplantısı esnasında Türkiye’nin Ukrayna’ya yönelik insani yardımları hakkında da data verdi:

“Savaşın başından bu yana Ukrayna halkının acil insani gereksinimlerini karşılamak amacıyla 98 tırlık insani yardım malzemesi sevk ettik, 325 bine yakın Ukraynalıya geçici olarak vatanımızda ev sahipliği yaptık.

“Ukrayna’daki şartlar normale dönünceye kadar konuk etmek suretiyle 1099 yetim ve 408 refakatçisinden oluşan toplam 1507 kişiyi vatanımızda kabul ettik.”

Guterres, BM’nin kış gelmeden Ukrayna’dan tahıl ihracatını arttırmak istediğini söylemiş oldu.

Tahıl ihracatı için Türkiye ve BM’nin aracılık etmiş olduğu Ukrayna ve Rusya arasındaki anlaşmayı öven Guterres, “Önümüzdeki kışa karşı, operasyonlarımızı büyütmek için elimizden geleni yapacağız” dedi.

Kiev’den Perşembe günü meydana getirilen açıklamada antak kalma kapsamında tahıl taşıyan 25. kargo gemisinin Ukrayna’dan ayrılmış olduğu bildirildi.

Erdoğan daha ilkin, 24 Şubat’ta Ukrayna’yı işgale başlamış olan Rusya’ya giderek Rus mevkidaşı Vladimir Putin ile görüşmüştü.

Rusya ile Türkiye içinde müdafa endüstri alanı başta olmak suretiyle birçok stratejik alanda yakın iş birliği var. İki ülke ticari ilişkileri ve Rusya’nın Türkiye’deki yatırımları da birçok alanda yaptırımlarla karşı karşıya olan Moskova için bir nevi nefes borusu oldu.

Erdoğan, bu süreçte Zelenskiy ile de onlarca kere telefon görüşmesi yapmış oldu.

Birçok NATO üyesi ülkenin aksine Rusya’ya yaptırım uygulamayan Türkiye, Ukrayna ile de insansız hava aracı sevkiyatı dahil yakın bir iş birliği içinde.

“Dengeli politika” olarak açıklanan bu politika sonucu iki ülke içinde arabuluculuk meydana getiren Ankara, savaşın ilk haftalarında Rus ve Ukraynalı dışişleri bakanlarını bir araya getirdi. Sadece hemen hemen krizin diplomatik yollarla çözümü için bir ilerleme sağlanamadı.

Sadece küresel bir besin krizinin yaklaşmakta olduğu bir dönemde, BM’nin ve Türkiye’nin arabuluculuğu, tahıl koridorlarının açılmasını sağlamış oldu.

Erdoğan-Zelenskiy ikili görüşmesinde ve Guterres’in de katılacağı üçlü görüşmede Ukrayna tahılının dünya pazarlarına ihracı amacıyla teşkil edilen mekanizmanın faaliyetlerinin artırılarak sürdürülmesi ile Ukrayna-Rusya savaşının diplomatik yollarla sona erdirilmesine yönelik olarak atılabilecek adımların ele alınması bekleniyordu.

Guterres’in Ukrayna’da Cuma günü Karadeniz kıyısındaki Odessa Limanı’nı, Cumartesi günü de İstanbul’da tahıl sevkiyatının yönetildiği Ortaklaşa Koordinasyon Merkezi’ni ziyaret etmesi planlanıyor.

Erdoğan’a Lviv ziyaretinde, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Enerji ve Doğal Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Ulusal Müdafa Bakanı Hulusi Akar, Ziraat ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, Tecim Bakanı Mehmet Muş, Ulusal İstihbarat Teşkilatı Başkanı Hakan Fidan, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalınca, Cumhurbaşkanlığı Müdafa Sanayii Başkanı İsmail Demir, AKP Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Ömer Çelik ile Baykar Genel Müdürü Haluk Bayraktar birlikte rol alıyor.

Dünyanın tahıl ihtiyacı mühim oranda Ukrayna ve Rusya’dan sağlanıyor.

24 Şubat’ta başlamış olan cenk sebebiyle milyonlarca ton tahıl Ukrayna limanlarında kalmış; Afrika başta olmak suretiyle birçok bölgede besin krizi riski ortaya çıkmıştı. Uzmanlar küresel besin krizinin yaklaşmakta olduğu uyarısında bulunuyordu. 

Ukrayna, Rusya’nın kendisine kıyılardan da saldıracağı kaygısıyla limanlarını açmazken, Rusya da Ukrayna’ya giden yolları “gemilerle ek tabanca taşınacağını” savunarak bloke etmişti.

BM ve Türkiye’nin Rusya ile Ukrayna içinde iki aydan uzun devam eden arabuluculuk emekleri geçen ay netice vermiş, 22 Temmuz’da Türkiye ve BM’nin kontrolünde Karadeniz’de oluşturulacak güvenli koridorlardan tahılın dünyaya ulaştırılması mevzusunda uzlaşı sağlanmıştı.

Sürecin sıhhatli yürütülmesi için İstanbul’da Ulusal Müdafa Üniversitesi içinde kurulan ve Türkiye, Rusya, Ukrayna, Birleşmiş Milletler (BM) yetkililerinin yer alacağı Ortaklaşa Koordinasyon Merkezi de 26 Temmuz’da açıldı.

Anlaşmanın arkasından ABD’deki vadeli işlemler piyasasında buğdayın fiyatı yüzde 5 azalışla Şubat’tan beri en düşük seviyeye geriledi. Reuters’a gore mısırda da yüzde 1 düşüş yaşandı.

Tahıl koridoru oluşturulmasına dönük çabaların ilk amacı, Odessa başta olmak suretiyle mayınlar sebebiyle Ukrayna limanlarında sıkışıp kalan tahıl ve öteki besin ürünleriyle yüklü gemilerin dünya pazarlarına açılmasını sağlamaktı.

Ukrayna’dan tahıl sevkiyatı 1 Ağustos’ta 26 bin ton mısır taşıyan geminin İstanbul’a doğru yola çıkmasıyla başladı.

Vapur ilk aşamada İstanbul Boğazı’nın Karadeniz girişine demirledi; Türkiye, Rusya, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler’den oluşan kurul tarafınca denetlenmesinin arkasından Lübnan’a gitti.

Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin arkasından Ukrayna limanlarından Afrika’ya besin yardımı götürecek ilk vapur de 16 Ağustos’ta yola çıktı. Etiyopya’ya besin nakletmek için Cibuti’de bir limana yanaşacak olan vapur 23 bin ton buğday yüklü.

Ukrayna Altyapı Bakan Yardımcısı Yuriy Vaskov, Eylül ayında 3 milyon ton tahıl ihraç edebileceklerini, bu kapasitenin ayda 4 milyon tona kadar çıkarılabileceğini söylemiş oldu.

Rusya, Ukrayna, Türkiye ve BM’nin Temmuz’da imzaladığı tahıl anlaşmasından bu yana 600 bin ton tahılın dünya pazarlarına ulaştığını duyuran Vaskov, önümüzdeki iki haftada 30 geminin Ukrayna limanlarından tahıl almak için müracaat yaptığını belirtti.

Şimdiye kadar ihracatın yüzde 70’inden fazlası Türkiye, İran ve Cenup Kore’ye yapılmış oldu.