BTP: Altılı Masa’ya girmesi tartışılan, kökleri dini oluşuma dayanan parti

Mahmut Hamsici | BBC Türkçe

Bağımsız Türkiye Partisi (BTP) Genel Başkanı Hüseyin Baş, Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem mutabakatını imzalayan karşıcılık partisi liderlerinin oluşturduğu “Altılı Masa”ya katılmak istediklerini deklare etti.

İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, bu izahat arkasından Baş’la bir görüşme yapmış oldu ve BTP’nin iştirakı talebini, masadaki öteki partilere ileteceklerini belirtti.

Altı partinin 14 Kasım’daki toplantısında BTP’nin durumuyla ilgili karar verilmesi umut ediliyor.

BTP; geçmişi, örgütsel yapısı ve savunduğu politikalar açısından kendine özgü bir sağ parti.

Partinin en mühim özelliklerinden biri ise köklerinin dini bir oluşuma dayanması.

Geçmişten bugüne BTP’yi ve ilişkili olduğu dini çevreyi inceledik.

BTP, Ağustos 2001’de kurulan Hakkaniyet ve Kalkınma Partisi’nden (AKP) tam bir ay sonrasında, Haydar Baş tarafınca kuruldu.

Sadece BTP’yi oluşturan çevrenin varlığı, daha eskiye uzanıyor.

2019 senesinde ortaya çıkan, Diyanet İşleri Başkanlığı’na ilişkin olduğu iddia edilen, resmi görevlilerin bugüne dek yalanlamadığı Dini-sosyal Teşekküller, Geleneksel Dini-Kültürel Oluşumlar ve Yeni Dini Yönelişler adlı gizli saklı raporda bu oluşuma da yer veriliyor.

Raporda, Geleneksel Dini-Kültürel Oluşumlar (Tarikatlar) kategorisinin altında “Nakşibendiler, Halvetiler, Rifailer, Kadiriler” başlıkları yer ediniyor.

Kadiriler başlığında ise Haydar Baş’tan bahsediliyor.

Raporda, “iddiaya gore Baş’ın, Kadiri şeyhi Mustafa Hayri Nasihat’ün 1979’da vefatının arkasından onun yerine geçmiş olduğu, Kadiriliğin bir kolu olan bu teşekkülün onunla beraber ‘İcmalciler’ yada ‘Haydar Baş Grubu’ olarak tanındığı” yazıyor.

Grup için İcmalciler tanımının kullanılmasının sebebi, bu çevrenin İcmal Yayınevi ve İcmal dergisinin sahibi olması.

Bu oluşum, Haydar Baş ismiyle de özdeşlemiş durumda.

1949’da doğup 2020’de yaşamını yitiren Baş; Trabzonlu bir siyasetçi, akademisyen, iş insanı ve yazardı.

Adına oluşturulan sitede 1970 senesinde Kayseri Erciyes Üniversitesi Yüksek İslam Enstitüsü’nden {mezun olduğu} belirtiliyor.

Bu sitede Baş’ın senelerce vazife yapmış olduğu Azerbaycan’daki Bakü Devlet Üniversitesi’nden profesörlük unvanı almış olduğu da öne sürülüyor sadece bu unvanın ilerleyen senelerce dava ve araştırma mevzusu olduğu ve Yükseköğretim Kurulu tarafınca onaylanmadığı biliniyor.

Baş, 1970’lerin ikinci yarısında bir dönem, Necmettin Erbakan liderliğindeki Ulusal Selamet Partisi (MSP) içinde emek verme yürüttü.

Sadece MSP’de uzun süre kalmadı.  

Gazeteci Ruşen Çakır, 1990 senesinde piyasaya sürülen Ayet ve Çarpıcı söz adlı kitabında bu çevrenin çıkardığı İcmal ve Nasihat dergilerinde Haydar Baş’ın yoğun olarak yüceltildiğine dikkat çekiyor.

Baş’ın grubunun, 1990’lı yıllarda Doğru Yol Partisi başta olmak suretiyle daha oldukça merkez sağ partilerle ilişki içinde olduğu anlaşılıyor.  

Ruşen Çakır, Nasihat dergisinin katı bir anti-komünist çizgisi bulunduğunu, bu çevrenin o yıllarda tüm İslami kesimleri kucaklamaya çalıştığını fakat daha oldukça milliyetçi-muhafazakâr politikalara meylettiğini yazıyor.

Çakır, kitabında “grubun gitgide sağ siyasete eklemlendiğini ve devletten oldukça devletçi politikalar benimsediği” görüşünü paylaşıyor.

Trabzon, bu çevre açısından dini alandaki emek harcamalar kadar sonrasında kurulan parti açısından da eleştiri bir konumda oldu.

Diyanet İşleri Başkanlığı’na ilişkin olduğu iddia edilen raporda, “Baş ve grubunun, dini, bilimsel ve siyasal görüşlerinin, daha oldukça Trabzon merkez olmak suretiyle yurdun değişik yerlerinde kurulmuş olan İlmi Araştırmalar Vakfı (İAV), dergiler, gazete, radyo-TV, web siteleri ve BTP’nin siyasal faaliyetleri üstünden muhatap kitleyle paylaşılmış olduğu” belirtiliyor.

Raporda; İAV haricinde Hususi Meltem Kolejleri, Hususi Meltem Hastaneleri, Hususi Meltem Diş Poliklinikleri’nin grupla bağlantılı olduğu belirtiliyor.

Yayıncılık alanında ise Yeni Bildiri Gazetesi, Meltem Radyo-TV, Bildiri TV, Kadırga TV, Esenlik TV, Köy TV, Av TV ve Kanal 99’nun grubun elinde olduğu ifade ediliyor.

Raporda, Baş ve grubunun değişik sektörlerdeki şirketlerinden de bahsediliyor.

Bu şirketlerin detayları Haydar Baş’ın web sitesindeki özgeçmişinde de yer ediniyor.

Sitede Haydar Baş’ın; BAŞ Firmalar Grubu, BAŞ çelik fabrikaları, BAŞ Tecim A.Ş. ve BAŞ Isı Sanayii’nin kurucusu olduğu aktarılıyor.

BTP bağlantılı medyaya bakıldığında sık sık bu şirketlerin reklamlarına rastlanıyor.

Baş’ın grubunun Sünni Tasavvuf kökenli olmakla beraber Şiilik ve Aleviliğe yönelik olarak, benzeri dini oluşumlara kıyasla değişik bir yaklaşım sergilediği görülüyor.

Diyanet İşleri’ne ilişkin olduğu iddia edilen raporda da buna dikkat çekilmiş.

Raporda, “Başlangıç itibariyle, Kadiri-tasavvufi çizgide bir din anlayışına haiz olduğu izlenimi veren Baş’ın, bilhassa son dönemde yazdığı eserlerde, yazılı ve görsel medyaya yansıyan görüşlerinde Şii vurgulu söylemlerin ön plana çıktığının gözlemlendiği” tespiti yapılıyor.

Baş’ın, “bazı eserlerinde ve bilhassa de medyaya yansıyan konuşmalarında Hz. Ali dışındaki haliflerin hilafetinin sorgulandığı, tasavvufi bazı kavramların istismar edilmiş olduğu” eleştirisi de yer ediniyor raporda.

Ne Baş ne de BTP yöneticileri, seneler içinde dışarıdan kendileri için kullanılan tarikat ya da cemaat benzer biçimde kavramları kabul etti.

2000’li yıllardaki siyasal çalışmalarına baktığımızda ise Baş ve BTP’nin söylemlerinde Atatürkçülüğün öne çıkmış olduğu görülüyor.  

Baş’ın kitapları içinde “Hoş Geldin Mustafa Kemal Atatürk” adlı bir eseri de bulunuyor.

Kitabın 2017’de basılmasını takip eden süreçte Türkiye çapında ‘Mustafa Kemal Atatürk Vatandır’ başlıklı sempozyumlar da gerçekleştirilmişti.

Parti, iktisat alanında Baş tarafınca formüle edilen, Ulusal Iktisat Modeli (MEM) adlı bir programı korumak için çaba sarfediyor.

Parti bağlantılı Yeni Bildiri gazetesinin bazı yazarlarının, bu model için geçmişte “Haydarizm” terimini kullandıkları da görülüyor.

Dış politikada bağımsızlık vurgusu meydana getiren parti, Ankara’nın Suriye politikasını eleştiriyor ve Devlet Başkanı Beşar Esad ile görüşülmesini doğru buluyor.

BTP’nin katılmış olduğu ilk seçim, tıpkı AKP benzer biçimde 3 Kasım 2002 seçimleri oldu.

Hiçbir genel seçimde barajı geçemeyen BTP, ülke çapındaki tüm seçimlerde yüzde 1’in altında oy aldı.

Partinin katılmış olduğu seçimlerde ulaşmış olduğu oy oranları şöyleki:

Partinin, kampanya esnasında en fazla görünür olduğu seçimlerden biri, “İş, Aş, Bu Sefer Haydar Baş” sloganının kullandığı 2007 seçimleri oldu.

BTP, 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde; Cumhuriyet Halk Partisi, Milliyetçi Hareket Partsi, Demokratik Sol Parti ve Demokrat Parti ile beraber Ekmeleddin İhsanoğlu’nu destekledi.  

Yargıtay’ın sitesindeki verilere gore 12 Mayıs 2022 zamanı itibarıyla BTP’nin üye sayısı 10 bin 89.

Yüksek Seçim Kurulu’nun web sitesinde yer edinen, son olarak 3 Temmuz’da güncellenmiş olan, siyasal partilerin teşkilatlanmış il sayıları grafiğinde BTP, 56 ildeki teşkilat sayısıyla sekizinci sırada yer ediniyor.  

BTP, senelerce AKP hükümetine muhalif bir çizgi izledi.

Bununla beraber partinin 16 Nisan 2017’deki Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi referandumu ve 24 Haziran 2018 seçimlerindeki tavrı dikkat çekici bulunmuş oldu.

Parti, 2017’deki referandumu öncesinde, tabanını “Evet” yada “Hayır” tavrı mevzusunda özgür bıraktı.

O dönem BTP Genel Başkan Yardımcısı Abdullah Terzi tarafınca mevzuyla ilgili meydana getirilen açıklamada, hükümetin bazı politikalarına pozitif yönde yaklaşıldığı ifade edildi.

Açıklamada, “Çevremizde oluşan dış tehdit alanları ve içte başta Fetö olmak suretiyle terör örgütleri ile oluşturulmak istenen kaos ortamına karşılık, Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘Tek Devlet, Tek Millet, Tek Vatan, Tek Bayrak’ vurgusu mühim bir farkındalık oluşturmuş, ulusal kavramların ve değerlerin öne çıkartılması ile ulusal menfaatler yerli yerine oturtulmuş, ulusal bir duruş ve ulusal bir ruh temin edilmeye çalışılmıştır” ifadeleri yer aldı.

BTP, referandum sonrası ilk seçim olan 24 Haziran 2018’deki seçimlerine ise katılmadı.

2018 yılı bununla beraber, başkasına ilişkin mal varlığını zorla üstüne geçirdiği iddiasıyla hakkında oluşturulan bir dava kapsamında Haydar Baş’ın mal varlıklarına önlem konduğu ve kendisine yurt dışına çıkış yasağı getirilmiş olduğu bir yıldı.

Partililerin içinde “Üstad” lakabıyla malum Haydar Baş, 2020 senesinde koronavirüs sebebiyle yaşamını kaybettti.

Aynı yıl düzenlenen muhteşem parti kongresinde, genel başkanlığa Haydar Baş’ın oğlu Hüseyin Baş seçildi.

Partinin sitesinde, Baş’ın üniversitede hukuk eğitimi görmüş olduğu ve senelerdir parti emekleri içinde yer almış olduğu yazıyor.

31 yaşındaki Baş, göreve gelmesinden bu yana yapmış olduğu bazı çıkışlarla bilhassa toplumsal medyada dikkat çekti.

Şubat ayında, partisinin gençlik şöleninde sahneye çıkıp, “Çıkarın telefonları” deyip Duman grubunun “Senden Daha Güzel” şarkısını söylemesi oldukça konuşuldu.

Baş’ın “Diyanet’in başlangıcında biz Alevi birini getirelim. Ne var ki?” açıklaması da gündem oldu.

Twitter’dan Counter Strike adlı bilgisayar oyununu oynadığı bir video paylaşması ve videoya “Kavgaya gerek yok. Stres atmaya birebir” notunu düşmesi de toplumsal medyada konuşulan paylaşımlardan biri oldu.

Geçtiğimiz günlerde Hüseyin Baş’ın “Altılı Masa”da yer almak istediklerini açıklaması arkasından İYİ Parti Genel Başkanı Akşener, Baş ile biraya geldi.

Görüşme arkasından konuşan Akşener, “Ayın 14’ünde yapacağımız Altılı Masa toplantısında Baş’ın yapmış olduğu çağrıyı kendisi adına teklif edeceğim” dedi.

Bunun üstüne “Altılı Masa” içinde bir münakaşa başladığı iddia edildi.

Son olarak Baş’tan ise “Artık saygıdeğer genel başkanların vereceği karar. Sonucu benim siyasetimi etkilemez” açıklaması geldi.

Şimdi, Altılı Masa’nın 14 Kasım’daki sonucu umut ediliyor.