AB, Rusya’ya yaptırımların delinmesi konusunda Türkiye’yi uyardı

Ukrayna’yı işgali sonrasında Rusya’ya sekizinci yaptırım paketini açıklayan Avrupa Birliği (AB), savaşın başladığı günden itibaren Rusya ve Rus şirketleri ile giderek artan şekilde iş birliği meydana getiren Türk şirketlerini, bu yaptırımlar kapsamına girme riskine karşı uyardı.

Avrupa Komisyonu’nun Finansal Hizmetler, Finansal İstikrar ve Ana para Piyasaları Birliği’nden Görevli Üyesi Mairead McGuinness dün Ankara’da görüştüğü hükümet yetkilileri ve iş dünyası temsilcilerine yeni yaptırımlar hakkında data verdi ve Brüksel’in uyarılarını gündeme getirdi.

AB büyükelçilerinin yeni yaptırım paketinde uzlaşmalarından yalnız bigün sonrasında Ankara’da temaslarda bulunan Komisyon üyesi McGuinness, Tecim Bakanı Mehmet Muş, Maliye Bakanı Nureddin Nebati ve Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu ile bir araya geldi. Komisyon üyesi, akşam yemeğinde de iş dünyasının önde gelen dernekleri ve kurumlarıyla toplantı yapmış oldu.

AB delegasyonundan meydana getirilen açıklamada, “Komisyon üyesi McGuinness, yaptırım politikalarını ve daha ileri iş birliği fırsatlarını ele almak ve hükümet üyeleriyle görüşmek suretiyle Türkiye’yi ziyaret ediyor” ifadelerine yer verildi.

Avrupalı yetkili, Ankara’daki resmi temaslarının arkasından Twitter üstünden yapmış olduğu kısa açıklamada, belirsizliğin yargı sürdüğü bir dönemde AB’nin kuvvetli ortağı olan Türkiye’de bulunmaktan mutlu bulunduğunu belirtirken, “Rusya’ya karşı yaptırımlarımızın uygulanmasına ve yaptırımların hile yöntemiyle atlatılmasını tespit edip kökünü kazıma ihtiyacına kuvvetli bir halde odaklandığımızı iletme fırsatı hayata merhaba dedi” diye konuştu.

McGuinness’in Ankara temaslarını daha mühim kılan gelişme, ziyaretin, AB’nin Rusya’ya dönük sekizinci yaptırım paketini kabul etmesinin derhal arkasından gerçekleşmesi oldu. Rusya’nın petrol satışına tavan fiyat getirmesi sebebiyle oldukça tartışılan AB’nin yeni yaptırım paketi, ithalat ve ihracat engellemelerinin yanı sıra yaptırımları hileli yollarla delen şahıs ve kuruluşların caydırılmasını da içeriyor.

AB, Rusya’nın askeri, endüstriyel ve teknolojik ürünlere ulaşmasını güçleştirmek, müdafa ve güvenlikle ilgili sektörlerini geliştirmesini önlemek amaçlı olarak yeni ihracat kısıtlaması getiriyor ve bu kapsamda kömür, kok kömürü, Rus silahlarında bulunan spesifik elektronik parçalar, havacılık sektöründe kullanılan teknik malzemeler ve bazı kimyasalların satışını yasaklıyor.

Rus ekonomisine ortalama 7 milyar euro civarında zarar vermesi beklenen ithalat kısıtlamaları kapsamına ise işlenmiş ve yarı işlenmiş Rus çelik ürünleri, makine ve elektrikli aletler, plastik ürünler, araçlar, tekstil, ayakkabı, deri, seramik, bazı kimyasal ürünler ile altın dışı mücevher giriyor.

Aynı paket, Rusya’ya ileri teknoloji, mühendislik ve yazılım benzer biçimde alanlarda hizmet sunan şirketleri de etkiliyor.

AB, böylece şahıs, kurum ve kuruluşların yanı sıra Rusya ile iş meydana getiren şirketleri içerecek şekilde yaptırım kapsamını genişletmiş oluyor.

Türkiye, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı 24 Şubat’ta başlatmış olduğu saldırının arkasından ABD, AB ve öteki Batılı ortakların almış olduğu yaptırım kararlarına uymayacağını, ilkesel olarak yalnız Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nce alınan yaptırımlara saygınlık edeceğini açıklamıştı.

Yaptırımlara uyan Avrupalı ve öteki internasyonal şirketlerin faaliyetleri sonlandırmasıyla doğan boşluk, Rus şirketleri ile yoğun bir mesai başlatan Türk şirketleri tarafınca dolduruldu.

Bu süreçte, Türkiye’de kurulan oldukça sayıda Rus şirketi, ithalat ve ihracat faaliyetleri için Türkiye’yi üs benzer biçimde kullanmaya başladı. Financial Times’ın haberine bakılırsa, son dönemde Türkiye’den Rusya’ya ihracat geçen seneye oranla yüzde 50’ye yakın bir oranda arttı.

AB’li diplomatlara bakılırsa, Türkiye’de faaliyetini artıran Rus şirketlerinin sayısı her gün artıyor.

Samsun’dan Novorosisk’e meydana getirilen Ro-Ro ticareti ve artan karayolu TIR ticaretini yakından gözleyen Brüksel’e bakılırsa, Rus şirketleriyle meydana getirilen bu ticaretin AB yaptırım paketlerini delme olasılığı yüksek.

AB’nin bu tedirginliği, Prag’da düzenlenen Avrupa Siyasal Topluluğu zirvesi marjında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşen Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafınca da dile getirildi. Erdoğan-Macron görüşmesinin arkasından Fransız Cumhurbaşkanlığı’ndan meydana getirilen bilgilendirmede, Fransız Cumhurbaşkanı’nın Erdoğan’a “Rusya’ya uygulanan yaptırımların atlatılmasına ilişkin çabalara karşı savaşım etme” çağrısında bulunmuş olduğu kaydedildi.

Türkiye’nin ihracatının neredeyse yarısını AB’ye yaptığını anımsatan diplomatlar, Brüksel’in Türkiye ile ticaretin zarar görmesini istemediğini ve bu yüzden Ankara ile yakın emek verme içinde olmak istediğini kaydediyorlar.

Aynı diplomatlara bakılırsa, Brüksel’in tedirginliğini daha da artıran gelişme Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 6 Ağustos’ta Soçi’de ziyaret etmiş olduğu Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile iki ülke arasındaki tecim ve ekonomik iş birliğini derinleştirmeyi amaçlayan fakat içinde ne olduğu açıklanmayan bir mutabakat muhtırasının imzalandığını açıklaması oldu. Diplomatlar, antak kalma içinde ne olduğunun bazı yaptırım alanlarıyla örtüşmesi sebebiyle kamuoyuna açıklanmamış olabileceği şüphesinin Brüksel ve Washington’da dile getirildiğini kaydediyorlar.

Batı’dan gelen bu kaygılar üstüne Türk Dışişleri Bakanlığı’nın Ankara’daki büyükelçilere bir sunum yaparak, endişelerin yersiz olduğu ve yaptırım uygulanmasının zarar verici sonuçlar doğuracağı mesajını verdiği biliniyor.

Sadece Rus vatandaşlarının Türkiye’de kullanımına oluşturulan Mir kartının Batı’dan Türk bankalarına gelen baskı sonucunda kullanıma kapatılması bu sürecin en somut gelişmelerinden biri olmuştu.

McGuinness’in Ankara temaslarında Türkiye ile ticari iş birliğini artırma ve potansiyeli geliştirme mesajı verirken, yaptırımların delinmemesi için de Brüksel ile yakın iş birliği içinde olunması çağrısında bulunmuş olduğu öğrenildi. AB Komiseri’nin benzer mesajları iş dünyası temsilcileri ile yapmış olduğu yemekte de gündeme getirmiş olduğu belirtiliyor. 

McGuinness’in Maliye Bakanı Nebati ve Merkez Bankası Başkanı Kavcıoğlu ile temaslarında, ‘Türkiye Iktisat Modeli’ kapsamında izlenen politikaları ele alıp, muhataplarından bundan sonraki sürece dönük data almış olduğu kaydediliyor.

Brüksel’de meydana getirilen değerlendirmeler, Türkiye’nin izlediği modelin ileriki dönemde Türk ekonomisine ve bilhassa gerçek ekonomiye daha çok yitik verdireceğini, enflasyonun kısa vadede düşme eğilimine girmeyeceğini öngörüyor.